Makedonyanın Kuruluşu ve Tarihi

Makedonya;

Konum: Güneydoğu Avrupa'da, Balkan Yarımadası'nın ortasında yer alan Makedonya Bulgaristan, Sırbistan, Arnavutluk ve Yunanistan arasındadır.
Coğrafi konumu: 41 50 N, 22 00 E
Haritadaki konumu: Avrupa
Yüzölçümü: 25,333 km²
Sınırları: toplam: 748 km
Sınır komşuları: Arnavutluk 151 km, Bulgaristan 148 km, Yunanistan 228 km, Yugoslavya 221 km
Sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)
Denizleri: Yok (kara ile çevrili)
İklim: Yazları ılıman ve kuru, sonbahar ayları oldukça soğuk rüzgarlı ve kar yağışlı geçer.
Arazi yapısı: Dağlık arazi derin havzalar ve vadilerle çevrilidir, ülke üç büyük göle sahiptir ve Vardar Nehri ile iki parçaya bölünmüştür.
Deniz seviyesinden yüksekliği: En alçak noktası: Vardar Nehri 50 m; en yüksek noktası: Golem Korab (Maja e Korabit) 2,753 m
Doğal kaynakları: Krom, kurşun, çinko, manganez, tungsten, nikel, demir, asbest, kükürt, kereste, işlenebilir topraklar
Toprakları: Tarıma elverişli: %24 sürekli ekilen: %2 otlaklar: %25 ormanlık arazi: %39 diğer: %10 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 830 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Yüksek deprem riski 

Nüfus Bilgileri


Nüfus: 2,046,209 (Temmuz 2001 verileri) Nüfusun 170.000 kadarının Türk olduğu tahmin edilmektedir.
Nüfus artış oranı: %0.43 (2001 verileri)
Mülteci oranı: -1.54 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 12.95 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 74.02 yıl
erkeklerde: 71.79 yıl
kadınlarda: 76.43 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 1.79 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.01 den az (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 100 den az (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri)
Ulus: Makedonyalı
Nüfusun etnik dağılımı: Makedonyalı %66.6, Arnavut %22.7, Türk %4, Romalı %2.2, Sırp %2.1, diğer %2.4 (1994)
Din: Makedonya Ortodoksları %67, Muslümanlar %30, diğer %3
Diller: Makedonca %70, Arnavutça %21, Türkçe %3, Sırp - Hırvatça %3, diğer %3


Yönetimi

Ülke adı: Resmi adı: Makedonya Cumhuriyeti
Yerel adı: Republika Makedonija
Yerel kısa adı: Makedonija
kısaltma: FYROM (ing.)
Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Başkent: Üsküp (Skopje)
İdari bölümler: 123 belediye; Aracinovo, Bac, Belcista, Berovo, Bistrica, Bitola, Blatec, Bogdanci, Bogomila, Bogovinje, Bosilovo, Brvenica, Cair (Skopje), Capari, Caska, Cegrane, Centar (Skopje), Centar Zupa, Cesinovo, Cucer-Sandevo, Debar, Delcevo, Delogozdi, Demir Hisar, Demir Kapija, Dobrusevo, Dolna Banjica, Dolneni, Dorce Petrov (Skopje), Drugovo, Dzepciste, Gazi Baba (Skopje), Gevgelija, Gostivar, Gradsko, Ilinden, Izvor, Jegunovce, Kamenjane, Karbinci, Karpos (Skopje), Kavadarci, Kicevo, Kisela Voda (Skopje), Klecevce, Kocani, Konce, Kondovo, Konopiste, Kosel, Kratovo, Kriva Palanka, Krivogastani, Krusevo, Kuklis, Kukurecani, Kumanovo, Labunista, Lipkovo, Lozovo, Lukovo, Makedonska Kamenica, Makedonski Brod, Mavrovi Anovi, Meseista, Miravci, Mogila, Murtino, Negotino, Negotino-Poloska, Novaci, Novo Selo, Oblesevo, Ohrid, Orasac, Orizari, Oslomej, Pehcevo, Petrovec, Plasnia, Podares, Prilep, Probistip, Radovis, Rankovce, Resen, Rosoman, Rostusa, Samokov, Saraj, Sipkovica, Sopiste, Sopotnika, Srbinovo, Star Dojran, Staravina, Staro Nagoricane, Stip, Struga, Strumica, Studenicani, Suto Orizari (Skopje), Sveti Nikole, Tearce, Tetovo, Topolcani, Valandovo, Vasilevo, Velesta, Veles, Vevcani, Vinica, Vitoliste, Vranestica, Vrapciste, Vratnica, Vrutok, Zajas, Zelenikovo, Zileno, Zitose, Zletovo, Zrnovci
Bağımsızlık günü: 17 Eylül 1991 (Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsızlığına kavuşmuştur)
Milli bayram: Devrim Günü, 2 Ağustos (1903)
Anayasa: 17 Kasım 1991'de kabul edilen anayasa, devletin yasal temelini oluşturmuştur.
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ACCT, BIS (Uluslararası İmar Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CEI (Orta Avrupa Girişimi), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PFP (Barış için Ortaklık), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)

Ekonomik Göstergeler

Ekonomiye genel bakış: Makedonya bir tarım ülkesidir. Halkın %40'ı tarımla uğraşmaktadır. İthalatın%95'i sanayi ürünlerinden oluşmaktadır. Tarım ürünleri ithalatı yüksek koruma altındadır. İç piyasada darlık görülen tarım ürünlerinin kota sistemi ile ithaline mevsimlere göre izin verilmektedir. Eski Yugoslavya Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin dağılmasıyla Makedonya'nın bulunduğu bölge henüz siyasi istikrara kavuşmadığı için yabancı yatırımcılar bu ülkede yatırım yapma yönünde ilgi göstermemektedir. Yabancı sermayeyi çekecek teşvik tedbirleri yeterli ve cazip görülmemekte, dolayısıyla mevzuattan kaynaklanan sebepler bulunmaktadır.
GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 9 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %5 (2000 verileri)
GSYİH - sektörlere göre: tarım: %12
Endüstri: %25
Hizmet: %63 (2000)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %11 (2000 verileri)
İş gücü: 1 milyon (1999 verileri)
İşsizlik oranı: %32 (2000)
Endüstri: Kömür, metalik krom, kurşun, çinko, ferronikel, tekstil, ahşap ürünler, tütün
Endüstrinin büyüme oranı: %3 (2000)
Elektrik üretimi: 6.395 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 5.992 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 30 milyon kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 75 milyon kWh (1999)
Tarım ürünleri: Pirinç, tütün, buğday, mısır, darı, pamuk, susam, dut yaprağı, narenciye, sebzeler, sığır, domuz, kümes hayvanları, koyun
İhracat: 1.4 milyar $ (2000 verileri)
İhracat ürünleri: Meyve ve sebzeler, tütün, şarap, et ve canlı hayvan, madenler
İhracat ortakları: %12, Yunanistan %7, İtalya %6 (2000)Almanya %22, Yugoslavya %22, ABD
İthalat: 2 milyar $ (2000 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parçaları, motorlu araçlar, gıda maddeleri, konserveler, kimyevi maddeler, pamuk, traktör ve ziraat aletleri
İthalat ortakları: Almanya %13, Ukrayna %13, Rusya %10, Yugoslavya %8, Yunanistan %8 (2000)
Dış borç tutarı: 1.4 milyar $ (2000)
Para birimi: Makedonya Dinarı (MKD)
Para birimi kodu: MKD
Mali yıl: Takvim yılı

İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları: 408,000 (1997)
Telefon kodu: 389
Radyo yayın istasyonları: AM 29, FM 20, kısa dalga 0 (1998)
Radyolar: 410,000 (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 31 (1995)
Televizyonlar: 510,000 (1997)
Internet kısaltması: .mk
Internet servis sağlayıcıları: 6 (2000)
Internet kullanıcıları: 30,000 (2000)

Ulaşım ve Taşımacılık


Demiryolları: 699 km (2001)
Karayolları: 8,684 km (1997)
Su yolları: Sadece Yunanistan ve Arnavutluk sınırında göl taşımacılığı faaliyettedir.
Boru hatları: 10 km
Limanları: yok
Hava alanları: 16 (2000 verileri) + Üsküp Havaalanı
Bölgede, bilinen ilk hakimiyeti, M.Ö. 725'lerde Argead Hanedanından, Birinci Perdikas kurdu. Makedonya Krallığını kuran bu hanedan, Yunan asıllı değildir. Krallık Sırbistan ve Trakya'da genişledi. Bölge, M.Ö. 513'ten 479'a kadar Perslerin işgalinde kaldı. Perslerin çekilmesiyle Makedonya Krallığının başşehri Pella oldu.

Kral İkinci Amiktas, Üçüncü Fredikas, İkinci İskender devrindeki hanedanlık kavgalarında, kuzeyden Balkan kavimlerinin istilasına uğradı. M.Ö. 359'da İkinci Filip'in kral olmasıyla, devletin otoritesi kuvvetlendi. Hanedan kavgasına son verilip, istilacılar çıkartıldı. Sınırlar genişletildi. İkinci Filip'ten sonra yerine Büyük İskender (M.Ö. 334-323) kral oldu.

Büyük İskender, Yunanistan, İran, Anadolu, Suriye ve Mısır'ı alıp, Türkistan ve Hindistan'a girdi. Büyük İskender, kazandığı savaşlar sonunda ahlaksızlıklarda azıtıp, otuz üç yaşında sefaletle ölünce, M.Ö. 323'te Dördüncü İskender kral oldu. Onu Büyük İskender'in kumandanlarından Antigonos Kiklons öldürerek, Makedonya krallığına geçti. Antigonos Makedonya'da yeni hanedanın kurucusudur.

Romalıların bölgeye hakim olmasına, Makedonya Krallığı karşı koymuşsa da, M.Ö. 172-168 yılları arasında üçüncü sefer sonunda yenildiler. Makedonya Roma İmparatorluğunun bir eyaleti haline getirildi. Avrupa'daki kavimler göçü esnasında ve sonrasında sık sık istilaya uğrayan Makedonya, miladdan sonra 6. yüzyılda Slavlaşmaya başladı. Dokuzuncu ve onuncu yüzyıllarda Bulgarlar bölgede kuvvet kazandı. Dördüncü Haçlı Seferinde 1204-1224 yılları arasında Makedonya'da Latin Krallığı kuruldu. 1230'larda Bulgarların, 1280'de de Sırpların hakimiyetine geçti.

Osmanlı Devleti, Anadolu'da kurulup, adalet üzere idare edilmesi sayesinde kısa zamanda genişleyip, 14. yüzyılda Avrupa kıtasına da hakim olmaya başladı. Osman Bey devrinde, Makedonya'ya ilk Osmanlı akını 1324 yılında yapıldı. Osmanlı Sultanlarından Birinci Murad Han devrinde, 26 Eylül 1371 Cirmen Zaferiyle Türklere Makedonya'nın kapıları açılarak, Balkanlardaki mukavemet kırıldı.

1371'den sonra başlatılan Makedonya fütühatı, 1373 yılına kadar tamamlandı. 1371'den 1877-1878 Osmanlı-Rus (Doksanüç) savaşına kadar fasılasız Osmanlı hakimiyetinde kalan Makedonya, 1878'de Rusların işgaline uğramışsa da, aynı yıl yapılan Berlin Antlaşmasıyla tekrar kurtarıldı.

1912- 1913 Balkan savaşı felaketinden sonra, Makedonya Osmanlı hakimiyetinden çıktı. Bölgedeki Türk ve Müslüman ahali Anadolu'ya göç etmek mecburiyetinde kalmasına rağmen, bölgede hala çok sayıda Türk-İslam nüfusu yaşamaktadır.

1371'den 1913 yılına kadar Osmanlı hakimiyetinde kalan Makedonya on dokuzuncu yüzyılın ortalarına kadar barış, sükun ve huzur devrini yaşadı. Bu devirde Makedonya'da sanat değeri yüksek mimari eserler inşa edildi. Ahalinin sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılanması için pek çok müesseseler kuruldu. Sivil ve askeri okulların açılması ve çeşitli müesseselerin kurulmasıyla Makedonya'nın hayat ve kültür seviyesi yükseltildi. Bölgedeki Osmanlı eserlerinin çoğu haçlı, slav ve komünizm zihniyetleriyle tahrip edilmesine rağmen, geride kalanlar dahi o devrin şaheser abidelerindendir.

Makedonya'nın Türklerin hakimiyetinden çıkması, 19. yüzyılda şiddetlenen Papalık ve Rusya'nın propagandası sebepiyledir. Bölge Osmanlıların elinden çıkmasıyla, toprak bütünlüğünü kaybetti. Önce Balkan devletleri arasında savaş meydanı haline gelen Makedonya, Birinci Dünya (1914-1918), İkinci Dünya (1939-1945) savaşlarında da aynı akibete uğradı. İkinci Dünya Savaşı sonunda, 1947'de Makedonya Bulgaristan, Yugoslavya ve Yunanistan arasında paylaşıldı.

Yugoslavya sınırları içinde kalan Makedonya topraklarında, Yugoslavya'yı meydana getiren cumhuriyetlerden biri olan Makedonya Cumhuriyeti kuruldu. Makedonya Cumhuriyeti, Yugoslavya'nın parçalanması üzerine kurulan Yeni Yugoslavya'dan 1991'de yapılan referandum ile ayrıldı ve bağımsız bir devlet haline geldi.

Birçok ülke Makedonya'yı tanırken, Yunanistan'ın itirazı ile Avrupa Devletleri tanımadı. Bunun nedeni ise yeni cumhuriyetin, Yunanistan'daki bir bölge ile aynı ismi taşıması idi. Yeni devletin isminin değiştirilmesi yönünde Yunanistan'ın istekleri hala devam etmektedir.

Bilgiler İnternet Kaynaklarından Derlenmiştir.